Λίγα λόγια για την ταινία
Η Ιστορία. Εκπαιδευτικός σε Γερμανικό Λύκειο, επιχειρεί να αναλύσει τις αρχές της αυτοκρατίας στους μαθητές του. Οδηγούμενος από την απαθή τους στάση και τη βεβαιότητα αυτών ότι η ύπαρξη φασισμού σε προοδευμένους λαούς είναι αδύνατη, θα μετατρέψει το μάθημά του σε πείραμα, μελετώντας τα στάδια ανάπτυξής του. Ο καθηγητής θα υποχρεώσει τους μαθητές να ντύνονται ομοιόμορφα, να αποδίδουν σεβασμό προς το πρόσωπό του και να δρουν με κοινούς σκοπούς, ως ενιαίο δηλ. σύνολο. Τα μέλη όμως του αποκαλούμενου και ως «Κύμα», θα πολλαπλασιαστούν, και οι μαθητές που το αποτελούν θα ξεφύγουν από τα πλαίσια δράσης που όρισε ο καθηγητής Βένγκερ.
Αμαρτίες γονέων, παιδεύουσι τέκνα. Είναι κύμα της εποχής ή κάτι παραπάνω; Οι Γερμανοί σκηνοθέτες τα τελευταία χρόνια ασχολούνται κυρίως με θέματα που αφορούν τα τραυματικά ιστορικά και πολιτικά χρόνια της χώρας τους. Η ιστορία απ’ ότι φαίνεται είναι αναπόσπαστο εθνικό κομμάτι, που στιγματίζει λαούς και δημιουργεί διαχρονικά αισθήματα περηφάνιας μέχρι ενοχής.
Δάσκαλε που δίδασκες… Βασισμένη σε ένα πραγματικό περιστατικό που έλαβε χώρα στην Καλιφόρνια του 1967, η ταινία επιχειρεί να δώσει απάντηση στο αν υφίσταται οποιαδήποτε μορφή φασισμού στις σύγχρονες κοινωνίες. Από την αρχή κιόλας ο Gansel φαίνεται πως ευνοείται από το σενάριο, καθώς η συγκεκριμένη θεματολογία βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στη Γερμανική κουλτούρα, λόγο του ιστορικού της παρελθόντος. Ο Βένγκερ και κατά επέκταση ο ίδιος ο σκηνοθέτης, κοιτάζοντας κατάματα τη νεολαία, διακρίνει στάση απάθειας και αδιαφορίας, προερχόμενη από την πολιτισμική εξέλιξη και την ερμηνεία των λαθών του ιστορικού παρελθόντος. Βλέπει νέους καθηλωμένους στην ασφάλεια που τους προσφέρουν οι ισχυροί κοινωνικοί θεσμοί, να μην αντιλαμβάνονται ότι το πρόβλημα μπορεί να ξεκινήσει από μέσα οποιαδήποτε στιγμή. Ο Βένγκερ θα προσπαθήσει να αφυπνίσει του μαθητές του και θα τους καταστήσει μέλη μιας οντότητας, του «Κύματος». Όταν όμως θα χάσει τον έλεγχο εκείνο θα εξαπλωθεί με μανία και θα τους πνίξει.
Ο χαρισματικός ηθοποιός Juergen Vogel, στενός Φίλος του Daniel Bruehl, έχοντας αναλάβει το ρόλο του καθηγητή, καθοδηγείτε από το νεαρό Dennis Gansel, σε μια ταινία γροθιά, που σε ορισμένα της σημεία θα ενοχλήσει αρκετά. Αντιλαμβανόμενος τον παλμό της νεολαίας, την αναγκαιότητα της προστασίας των δημοκρατικών θεσμών και μελετώντας τις αρχές των άναρχων πολιτευμάτων, δίνει σάρκα και οστά στο πολύπαθο όραμά του. Η ταινία ως τελικό αποτέλεσμα ενθουσιάζει με την αμεσότητα της, τη στωικότητα και τη νεανική και σύγχρονη ματιά του σκηνοθέτη. Εξαιτίας της τελευταίας, μέρος της αναλώνεται στα προβλήματα των μαθητών-μελών και τη σταδιακή κλιμάκωση του χαρακτήρα τους καταφέρνοντας τελικά να γίνει προσιτή και αρεστή σε ένα ευρύτερο κοινό που περιλαμβάνει και νέους. Τρανή απόδειξη: οι διθυραμβικές κριτικές, οι συμμετοχές στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ του κόσμου και η τεράστια απήχηση που είχε η ταινία στη χώρα της. Στο βωμό όλων αυτών βέβαια θυσιάζεται μια πληρέστερη ανάλυση των αρχών με τους οποίους καταπιάνεται η ταινία, μια εμπεριστατωμένη επεξήγηση αυτών και τελικά οποιαδήποτε ουσιαστική πολιτική κριτική. Σημειώστε δε ότι σε σημεία ο Gansel καταφεύγει, άθελα του ή μη, σε εύκολες τηλεοπτικές λύσεις.
Τελικά Το Κύμα δεν είναι ένα πολιτικό μανιφέστο. Είναι μια ταινία με ξεκάθαρους στόχους, που περνάει το ίδιο ξεκάθαρα μηνύματα. Και πάνω απ’ όλα θέτει ένα τεράστιο ερώτημα, ίσως και περισσότερα, την απάντηση του οποίου πολλοί θα θεωρήσουν προφανή. Τους συστήνω λοιπόν να δουν την ταινία και μόλις πέσουν οι τίτλοι τέλους ας το ξανασκεφτούν καλύτερα.
