Ανησυχητικά ευρήματα για τη σχέση των μαθητών με το διαδίκτυο
Τεράστια κενά στην ενημέρωση των μαθητών σε θέματα που άπτονται της ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου αποκαλύπτει η έρευνα που δημοσίευσε πρόσφατα το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ). Η έρευνα έγινε με την έγκριση του υπουργείου Παιδείας, σε δείγμα 14.000 μαθητών ηλικίας 10-17 ετών. Πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβρη και τον Δεκέμβρη του 2018, σε 400 σχολεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου Κρήτης, της Πάτρας και της Λάρισας, με τη μορφή ανώνυμου online ερωτηματολογίου, το οποίο συμπληρώθηκε από τα παιδιά κυρίως στο μάθημα της Πληροφορικής.
Από τα πρώτα ευρήματα της έρευνας, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την απουσία του σχολείου στο συγκεκριμένο θέμα. Η πλειοψηφία των παιδιών (58%) δηλώνει ότι έμαθε μόνο του να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο και μόλις ένα 4% δηλώνει ότι έμαθε να το χρησιμοποιεί στο σχολείο από κάποιον εκπαιδευτικό. Στην ερώτηση «σε ποιον θα απευθυνθείς στην περίπτωση που σου συμβεί κάτι διαδικτυακά», μόλις το 3% απάντησε ότι θα απευθύνονταν σε κάποιον εκπαιδευτικό. Λογική συνέπεια των παραπάνω είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία των παιδιών αγνοεί τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο, θεωρεί ότι γνωρίζει πώς να το χρησιμοποιεί με ασφάλεια και μόνο το 12% δηλώνει λίγο ή καθόλου ενημερωμένο.
Να σημειωθεί μάλιστα ότι η πλειοψηφία των παιδιών (41%) ξεκινά να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο στην ηλικία των 7-8 ετών, ενώ ένα 20% δηλώνει ότι ξεκίνησε τη χρήση του διαδικτύου στην πολύ μικρή ηλικία των 4-6 ετών. Το κινητό τηλέφωνο είναι το κύριο μέσο πρόσβασης των παιδιών στο διαδίκτυο, με ποσοστό 73%. Στην ηλικία των 10-12 ετών το 40% των παιδιών έχει ήδη αποκτήσει δικό του κινητό τηλέφωνο, ενώ ένα 23% το αποκτά στην ηλικία των 8-10 ετών.
Το πόσο αθωράκιστα είναι τα παιδιά απέναντι στους κινδύνους του διαδικτύου, σε μια εποχή που έρχονται σε επαφή με αυτό από πολύ μικρές ηλικίες, φαίνεται παρακάτω στην έρευνα από τα υψηλά ποσοστά που σημειώνονται σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ετσι:
- Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών (83%) διαθέτει προφίλ σε κοινωνικό δίκτυο (εκ των οποίων το 70% ξεκινά την ενασχόληση πριν από την επιτρεπόμενη ηλικία των 13 ετών και το 36% άνοιξε το προφίλ χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών). Το 18% των παιδιών που χρησιμοποιεί κοινωνικά δίκτυα δεν έχει το προφίλ του ιδιωτικό και ένα 16% δεν γνωρίζει καν πώς να αναφέρει κάποιον ή κάτι που το ενόχλησε στο διαδίκτυο. Το 14% των παιδιών, επίσης, παραδέχεται ότι έχει μοιραστεί πολύ προσωπικές φωτογραφίες στο διαδίκτυο.
- Το ανησυχητικό ποσοστό του 41% των παιδιών αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους, εκ των οποίων το 12% δεν θέτει καν ως προϋπόθεση να έχει κάποιον κοινό φίλο με το πρόσωπο που του έκανε αίτημα φιλίας. Το 21% των παιδιών μάλιστα δηλώνει ότι έχει συναντηθεί με κάποιον που γνώρισε διαδικτυακά και το 29% δεν θεωρεί ότι με το να μιλήσει με κάποιον άγνωστο στο διαδίκτυο μπορεί να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο...
- Το 61% έχει συναντήσει ακατάλληλο/βίαιο περιεχόμενο στο διαδίκτυο.
- Διαδικτυακή παρενόχληση προκύπτει ότι έχει δεχτεί το 21% των παιδιών.
- Το 24% είτε παραδέχεται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού είτε δεν γνωρίζει αν έχει πρόβλημα εθισμού.
- To 34% νιώθει ότι παραμελεί τις δραστηριότητές του για χάρη του ψηφιακού κόσμου.
Η έρευνα προσανατολίζεται πιο πολύ στον ρόλο και την ευθύνη των γονιών, σημειώνοντας ότι σύμφωνα με τις απαντήσεις των παιδιών σχεδόν οι μισοί γονείς (43%) δεν τους βάζουν όρια στη χρήση του διαδικτύου, ενώ το 83% των παιδιών δηλώνει ότι μπαίνει στο διαδίκτυο χωρίς την επίβλεψη των γονιών του.
Ομως αυτό είναι μόνο η μια πλευρά. Γιατί πρέπει να σκεφτούμε ότι οι γονείς των παιδιών αυτών των ηλικιών δεν μεγάλωσαν με τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο, πολλοί από αυτούς μπορεί να μη διδάχτηκαν καν Πληροφορική στο σχολείο, αν δεν το απαιτεί η δουλειά τους δεν έχουν εκπαιδευτεί στα νέα μέσα και δεν γνωρίζουν και οι ίδιοι τους κινδύνους.
Ωστόσο, τα παιδιά που απαντούν στην έρευνα διδάσκονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία Πληροφορική από την Α' Δημοτικού και σε όλα τα χρόνια του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Και πολλές φορές φτάνουν στο Γυμνάσιο χωρίς να έχουν ακούσει ούτε μία διάλεξη, χωρίς να έχουν κάνει ούτε ένα μάθημα για τους κινδύνους του διαδικτύου και την προστασία τους από αυτούς! Επομένως, τα ανησυχητικά ποσοστά της έρευνας φωτογραφίζουν ακριβώς τις τεράστιες ελλείψεις που υπάρχουν στο σχολείο για το συγκεκριμένο θέμα.
