Μεγαλύτερη απομάκρυνση πτυχίου - επαγγέλματος δείχνουν τα σχέδια της κυβέρνησης
Νέα
εμπόδια και στάδια μεταξύ του πτυχίου και του επαγγέλματος μπαίνουν για
τους αυριανούς εκπαιδευτικούς, όπως φαίνεται από τα σχέδια της
κυβέρνησης για την απόκτηση Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας, που
ήδη έχουν προκαλέσει συζητήσεις και αντιδράσεις στους κόλπους
εκπαιδευτικών, προβληματίζουν φοιτητές των λεγόμενων καθηγητικών σχολών.
Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) έχει καταλήξει από τα τέλη Μάη σε πρόταση για την απόκτηση της διδακτικής και παιδαγωγικής επάρκειας,
που πρόσφατα την κατέθεσε στο υπουργείο Παιδείας, το οποίο την
υποδέχτηκε θετικά. Η πρόταση του ΙΕΠ βασίζεται στην αντίστοιχη πρόταση
της επιτροπής του κυβερνητικού διαλόγου που είχε δημοσιοποιηθεί πριν από
δύο χρόνια, η οποία εκκινούσε από τον ισχυρισμό ότι το πτυχίο είναι εξ
ορισμού ανεπαρκές προκειμένου να εργαστεί ένας απόφοιτος ως
εκπαιδευτικός. Σημειώνεται δε ότι η πρόταση αφορά τους εκπαιδευτικούς
της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και όχι της Πρωτοβάθμιας, ωστόσο γίνεται
κριτική ότι και στα Παιδαγωγικά Τμήματα δεν είναι πάντα επαρκής η
εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας («σπανίως είναι δυνατή η
πρακτική άσκηση», σημειώνεται χαρακτηριστικά, λες και δεν είναι ευθύνη
του υπουργείου Παιδείας, που έχει πάψει ουσιαστικά να τη χρηματοδοτεί).
Οι διπλές και τριπλές αναθέσεις θα γίνουν καθεστώς
Επιπλέον,
με την πρόταση του ΙΕΠ που προκρίνεται τώρα, «ανοίγει στα γεμάτα» και
θέμα ενοποίησης επιστημονικών αντικειμένων, αφού από τις πρώτες σειρές
σημειώνεται ως απαραίτητο ζητούμενο για την εκπαίδευση του εκπαιδευτικού
όχι μόνο η ουσιαστική γνώση του επιστημονικού του αντικειμένου, αλλά
και η «εφάμιλλη ικανότητα διδασκαλίας των αντικειμένων της συνολικής
επιστημονικής περιοχής στην οποία εντάσσεται η εξειδίκευσή του (π.χ.
Χημικός να μπορεί να διδάξει όλες τις Φυσικές Επιστήμες)». Γίνεται
ακόμα πιο φανερός από τα παραπάνω ο στόχος της κυβέρνησης για
εξοικονόμηση εκπαιδευτικού προσωπικού στα σχολεία. Οι διπλές και τριπλές
αναθέσεις μαθημάτων, δηλαδή, θα γίνουν καθεστώς, ενώ προς ενοποίηση
αντικειμένων δείχνει και το σχέδιο της κυβέρνησης για το νέο Λύκειο, που
παράλληλα προβλέπει μεγάλη μείωση μαθημάτων. Σε αυτήν την προοπτική
έχουν αντιδράσει έντονα οι επιστημονικές Ενώσεις Φυσικών Επιστημών
(χημικών, φυσικών και βιολόγων) σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «η
ενοποίηση επιστημονικών αντικειμένων με διαφορετική δομή, περιεχόμενο,
μεθόδους και μεθοδολογία, όπως η Χημεία/Βιολογία δεν είναι επιστημονικά
και επιστημολογικά αποδεκτή».Είναι χαρακτηριστικό ότι στον πίνακα που συνοδεύει την πρόταση του ΙΕΠ και καταγράφει τις «ενότητες μαθημάτων επιστημονικών αντικειμένων» σημειώνονται μεταξύ άλλων:
-- Ως μία ενότητα οι «Φυσικές Επιστήμες», στις οποίες περιλαμβάνονται η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία και η Γεωλογία. Δηλαδή, π.χ. ο γεωλόγος θα καλείται να διδάξει Βιολογία και το αντίστροφο.
-- Σε ενιαία ενότητα παρουσιάζονται επίσης τα Μαθηματικά (Αλγεβρα και Γεωμετρία) με την Πληροφορική. Οι απόφοιτοι όμως της Πληροφορικής που θα κληθούν να διδάξουν Γεωμετρία και Αλγεβρα θα πρέπει να το κάνουν με βάση τις γνώσεις που είχαν αποκτήσει οι ίδιοι στο σχολείο, αφού για την επιστήμη τους δεν διδάσκονταν τέτοια μαθηματικά.
-- Ενοποιούνται επίσης όλα τα «καλλιτεχνικά μαθήματα» (Εικαστικά, Θέατρο, Μουσική, Ιστορία της Τέχνης) σε μια ενότητα, οπότε θα καλείται π.χ. ο μουσικός να διδάξει εικαστικά και το αντίθετο...
-- Μία ενότητα υπό τον τίτλο «Κοινωνικές Επιστήμες» περιλαμβάνει τα μαθήματα: Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Οικονομικά, ΑΟΔΕ (Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων) και Θρησκευτικά! Θα μπορεί να ανατίθεται, λοιπόν, π.χ. στον θεολόγο να διδάσκει Ιστορία ή Οικονομικά! Αυτός είναι αναχρονισμός!
Ας φύγουμε τώρα από την καθημερινότητα του σχολείου και τις συνέπειες των διπλών και τριπλών αναθέσεων μαθημάτων της ίδιας ενότητας σε εκπαιδευτικούς εντελώς άσχετων ειδικοτήτων και ας πάμε στο επίπεδο των πανεπιστημίων και στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών: Σύμφωνα με την πρόταση του ΙΕΠ, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να μπορεί να διδάξει μαθήματα του συνόλου της επιστημονικής περιοχής στην οποία εντάσσεται η εξειδίκευσή του. Αναρωτιόμαστε π.χ. ότι ο φοιτητής της ΑΣΟΕΕ που θέλει να εργαστεί ως οικονομολόγος στην Εκπαίδευση θα πρέπει κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών του σπουδών να περνάει μια βόλτα από τη Θεολογική Σχολή, μια βόλτα από το Ιστορικό - Αρχαιολογικό, μια βόλτα από την Κοινωνιολογία του Παντείου κ.ο.κ.; Μόνο μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται κάτι τέτοιο!
Τρία στάδια μεσολαβούν από το πτυχίο μέχρι το δικαίωμα στη δουλειά
Σύμφωνα
με την πρόταση του ΙΕΠ, τα μαθήματα παιδαγωγικού και διδακτικού
χαρακτήρα που είναι απαραίτητα για την επάρκεια, μπορούν να προσφέρονται
είτε από τα Τμήματα προπτυχιακών σπουδών ή κυρίως από ειδική Δομή που
θα ιδρύεται με ευθύνη της Συγκλήτου ή από ειδικό Τμήμα Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης εντός των Παιδαγωγικών Σχολών. Πρόκειται για έναν κύκλο έξι
μαθημάτων, μέσα στα οποία εντάσσεται και η πρακτική άσκηση. Πρόκειται
για μια «ντρίπλα», καθώς με αυτήν την πρόταση η κυβέρνηση δεν
εξαναγκάζει τα Τμήματα να πετάξουν εκτός πτυχίου τα παιδαγωγικά μαθήματα
της επάρκειας, όμως προς τα εκεί θα οδηγηθούν τα πράγματα αν δεν
χρηματοδοτηθούν ιδιαίτερα για να προσφέρουν αυτά τα μαθήματα και την
πρακτική άσκηση. Να σημειωθεί ότι δεν διευκρινίζεται πουθενά στην
πρόταση αν ο κύκλος παιδαγωγικών μαθημάτων και πρακτικής άσκησης στην
ειδική Δομή θα παρέχεται δωρεάν. Ωστόσο, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο
αφήνει τα υπάρχοντα προγράμματα - Δομές να βάζουν δίδακτρα και μάλιστα
τσουχτερά.Το επόμενο βήμα θα είναι η πιστοποίηση. Οπου κι αν έχει παρακολουθήσει τα παιδαγωγικά μαθήματα ο υποψήφιος εκπαιδευτικός, θα πρέπει να ελεγχθεί και να πιστοποιηθεί γι' αυτά από την ειδική Δομή ή το Τμήμα Δευτεροβάθμιας σε Παιδαγωγική σχολή. Αυτά θα είναι αρμόδια να δίνουν το πιστοποιητικό παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας.
Στη συνέχεια, όσοι αποκτήσουν την πιστοποίηση θα πρέπει να δώσουν εξετάσεις σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Ομως, και πάλι όλα αυτά δεν θεωρούνται αρκετά για να αποκτήσει ένας εκπαιδευτικός το δικαίωμα στη δουλειά. Ετσι, αφού κληθεί να αναλάβει υπηρεσία σε δημόσιο σχολείο, για όλο τον πρώτο χρόνο θα είναι... υπό δοκιμή, με μέντορα εκπαιδευτικό και επιμορφώσεις, ενώ στο τέλος αυτού του πρώτου χρόνου θα αξιολογηθεί για να αποφασιστεί αν θα παραμείνει στην Εκπαίδευση.
Η κυβέρνηση ουσιαστικά, με όλα τα παραπάνω, υιοθετεί όλο το «πακέτο» που προέβλεπε ο νόμος 3848/2010 της Α. Διαμαντοπούλου για τη διαδρομή που θα ακολουθεί ένας εκπαιδευτικός μέχρι να μπει στην τάξη: Πτυχίο, πιστοποιητικό επάρκειας, πιστοποίηση ΑΣΕΠ, δοκιμαστικός χρόνος, αξιολόγηση από μέντορα.
Πρέπει δε να σημειώσουμε ότι όλα αυτά τα μέτρα που αναμασούν και παίρνουν εδώ και χρόνια οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και τώρα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, οι διαγωνισμοί και οι πίνακες του ΑΣΕΠ, οι πίνακες αναπληρωτών, οι διάφορες μοριοδοτήσεις των εκπαιδευτικών κ.ο.κ. δεν ελέγχουν στην ουσία τη γνώση των εκπαιδευτικών, αλλά ανοιγοκλείνουν τη στρόφιγγα για το πόσοι θα δουλέψουν στην Εκπαίδευση. Κι ακούγονται πλέον έως και... ειρωνικά όταν έχουν να γίνουν διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών εδώ και τόσα χρόνια και η υπόσχεση για διορισμούς έχει φύγει πλέον και από την προπαγανδιστική ρητορεία του υπουργείου Παιδείας...
Επιτακτικό αίτημα: Ολη η απαραίτητη γνώση μέσα στο πτυχίο!
Και γεννιέται πράγματι το ερώτημα: Γιατί
άραγε τις ικανότητες, παιδαγωγικές δεξιότητες και γνώσεις για το
επιστημονικό αντικείμενο διδασκαλίας που πράγματι απαιτούνται δεν
μπορούν οι νέοι να τις αποκτούν από την αρχή μέσα στο πτυχίο τους, μέσα
σε υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακές σπουδές, που θα τους ετοιμάζουν ως
ολοκληρωμένους επιστήμονες εκπαιδευτικούς; Γιατί να μην παίρνει ένας
νέος όλη την απαραίτητη γνώση για να εργαστεί ως εκπαιδευτικός μέσα στο
πτυχίο του;Οταν ένας νέος μπαίνει σ' ένα πανεπιστημιακό τμήμα για να σπουδάσει, η εκπαίδευση που λαμβάνει δεν είναι ατομική του υπόθεση κι ευθύνη. Παρακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, που έχει καταρτιστεί με ευθύνη των αρμόδιων πανεπιστημιακών οργάνων κι έχει εγκριθεί από το κράτος και αξιολογείται μέσα στη σχολή του. Η απόκτηση του πτυχίου σημαίνει ακριβώς αυτό: Οτι ο απόφοιτος έχει αξιολογηθεί και κρίνεται ότι ως επιστήμονας μπορεί να ανταποκριθεί και να εργαστεί πάνω σε αυτό που σπούδασε.
Αν η κυβέρνηση, λοιπόν, εκτιμά ότι σήμερα η εκπαίδευση που λαμβάνουν οι νέοι που προορίζονται να γίνουν εκπαιδευτικοί δεν είναι επαρκής, μπορεί και πρέπει, σε συνεργασία με τα πανεπιστημιακά Τμήματα, να προσαρμόσει ανάλογα τα προγράμματα σπουδών ώστε να χωρέσουν μέσα τους όλα τα απαραίτητα μαθήματα (Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας κ.ο.κ.) και την απαραίτητη πρακτική άσκηση. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, στελέχωση των πανεπιστημιακών τμημάτων με όλο το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό για τη διεύρυνση του προγράμματος σπουδών τους και για την επίβλεψη των πρακτικών ασκήσεων και γενναία χρηματοδότηση για την κάλυψη αυτών των αναγκών.
Σ' αυτήν την περίπτωση ο απόφοιτος που θα έχει λάβει όλη την απαραίτητη γνώση στον προπτυχιακό κύκλο και θα έχει αξιολογηθεί γι' αυτή, με το πτυχίο του σημαίνει ότι είναι επαρκώς καταρτισμένος για να εργαστεί σε σχολείο. Και φυσικά, μπορεί και πρέπει, παράλληλα, να υπάρχει σύστημα περιοδικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών πάλι μέσα στα πανεπιστημιακά Τμήματα, ώστε να αντιμετωπίζονται και πάλι με κρατική ευθύνη οι ανάγκες ανανέωσης των επιστημονικών γνώσεων του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας.
Στην αντίληψη του ΚΚΕ για το σχολείο και το ρόλο του εκπαιδευτικού, όπως αυτή καταγράφεται στην πρόταση του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας, οι εκπαιδευτικοί του σοσιαλιστικού κράτους θα είναι πτυχιούχοι πανεπιστημιακών παιδαγωγικών σχολών και, όπως τονίζεται, «η εκπαίδευσή τους θα πρέπει δηλαδή να εξασφαλίζει ταυτόχρονα με την ειδικότητα διδασκαλίας και την παιδαγωγική τους επάρκεια, όχι σαν συμπληρωματικό προσόν, αλλά ως βασικό επιστημονικό υπόβαθρο ενός εκπαιδευτικού ικανού να συνδέει τη θεωρία με την πράξη και μέσα από τη διδασκαλία του ξεχωριστού μαθήματος να συνεισφέρει στην αρμονική διαμόρφωση του διανοητικού και συναισθηματικού κόσμου των νέων. Στις παιδαγωγικές αυτές σχολές θα πρέπει να συνεχίζεται και η περιοδική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών».
Γ. Σ "Ρ" 12/11/2017.
